W dzisiejszych czasach mało kto z osób mieniących się Polakami wyobraża sobie współpracę naszego kraju z ukraińskimi nacjonalistami. Nieważne czy mamy tu na myśli liberałów będących przeciwnikami jakiegokolwiek nacjonalizmu, czy też "narodowczyków" i "korwinowców" opierających swoje wizje współpracy międzynarodowej jedynie na historycyzmie. Nie zawsze jednak tak było, na co przykładem jest Antybolszewicki Blok Narodów (ABN), którego historię chciałbym nieco przybliżę.
Początków ABN powinniśmy doszukiwać się już w roku 1943, kiedy to w dniach 21-22 Listopada z inicjatywy Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów w rejonach Równego, zajmowanego wówczas przez III Rzeszę zorganizowano konspiracyjną konferencje 13 europejskich i azjatyckich narodów znajdujących się na terenie ZSRR. Uzgodniono wówczas koncepcję powołania antykomunistycznej platformy współpracy różnych narodów zamieszkujących Związek Radziecki. Jej celem miało być doprowadzenie do obalenia władzy komunistycznej w ZSRR i jego podziału na państwa narodowe.
Po zakończeniu II wojny światowej w 1946 roku zorganizowano kolejną już oficjalną konferencję, tym razem w Monachium, które to stało się główną siedzibą Antybolszewickiego Bloku Narodów. W następnych latach przyłączyły się do niego antykomunistyczne ugrupowania reprezentujące narody tzw. bloku wschodniego. Najbardziej aktywni byli Ukraińscy Nacjonaliści i tu także pojawia się wątek Polski.
Próby nawiązania kontaktów między Polakami a ukraińskimi nacjonalistami miały miejsce jeszcze przed formalnym powstaniem Antybolszewickiego Bloku Narodów. Jak można wywnioskować ze źródeł KGB o pseudonimie „Elena”, w styczniu 1946 roku w Austrii, w strefie okupowanej przez siły zbrojne USA i Wielkiej Brytanii miało miejsce spotkanie przedstawicieli ukraińskich struktur nacjonalistycznych, między innymi generałów SS Galizien z oficerami armii gen. Władysława Andersa. Jego tematem miała być wspólna walka ze Związkiem Radzieckim podczas spodziewanej wówczas III wojny światowej. Co warte dodania współpraca ta przybrała również praktyczny wymiar, na co przykładem są wspólnie organizowane akcje AK/WIN i UPA przeciwko oddziałom NKWD, czy też MO, jak chociażby miało to miejsce w Hrubieszowie.
Przewodniczącym ABN został Jarosław Stećko (Przewodniczący OUN ), który sprawował tą funkcje do śmierci w 1986 roku, po czym jego obowiązki przejęła jego żona Sława Stećko. W skład kierownictwa organizacji wchodzili ponadto Uzbek Weli Kajum-chan, Słowak Ferdinand Ďurčanský, Białorusin Radosław Ostrowski, Węgier Ferenc Farkas de Kisbarnak, Łotysz V. Bērziņš. Funkcję sekretarza generalnego przez długie lata pełnili Gruzin N. Nakaszidze i Czech C. Pokorný.
ABN organizował demonstracje i protesty antyradzieckie, a także międzynarodowe konferencje, na których ukazywano oblicze komunizmu. Wydawano publikacje i materiały propagandowe w różnych językach. Jednym z jej głównych pism był miesięcznik "ABN Correspondence", który wychodził od 1950 roku w języku angielskim, niemieckim i francuskim. Ponadto koordynowano działalność wchodzących w jej skład organizacji (nie tylko narodowych). Prowadzono współpracę ze Światową Ligą Antykomunistyczną i Europejską Radą Wolności. Niestety, patrząc z perspektywy antyamerykńskich nacjonalistów utrzymywano również silne kontakty z CIA. W kilku państwach, jak USA, Kanada, czy Wielka Brytania istniały miejscowe organizacje ABN , natomiast w innych, jak Belgia, Włochy, Australia, czy Argentyna ABN był reprezentowany przez swoje oddziały i grupy. Antybolszewicki Blok Narodów został rozwiązany w 1996 roku, po częściowym zrealizowaniu swoich celów.
W skład ABN wchodziły następujące nacjonalistyczne, konserewatywne i monarchistyczne organizacje:
Komitet "Wolna Armenia",
Bułgarski Front Narodowy,
Białoruska Centralna Rada,
Kozacki Wyzwoleńczy Ruch Narodowy,
Chorwacki Ruch Wyzwoleńczy,
Czeski Ruch "Za Svobodu",
Czeski Komitet Narodowy,
Estoński Ruch Wyzwoleńczy,
Unia Estońskich Bojowników o Wolność,
Gruzińska Organizacja Narodowa,
Węgierski Ruch Wyzwoleńczy,
Węgierski Ruch Mindszenty,
Łotewskie Stowarzyszenie Walki przeciw Komunizmowi,
Litewski Ruch Odrodzenia,
Słowacki Komitet Wyzwoleńczy,
Narodowy Turkiestański Komitet Zjednoczenia,
Zjednoczona Organizacja Hetmańska,
Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (frakcja banderowska),
Za Wolność Wietnamu (w latach 70.)
Wolna Kuba (w latach 70.).
Jak widać, mimo iż organizacja ta nie przybrała tylko nacjonalistycznego charakteru, jest ona przykładem na możliwość wspólnego działania nacjonalistów krajów europejskich przeciwko obecnym zagrożeniom, takimi jak amerykański imperializm czy też UE.
Źródła:
http://www.polukr.net/blog/2018/09/archiwa-kgb-antybolszewicki-blok-narodow
"Delegatura Sił Zbrojnych oraz I Zarząd Główny WiN wobec porozumienia z OUN–UPA na Lubelszczyźnie"
Bartłomiej Madej