Adam Busse - Recenzja najnowszej "Polityki Narodowej"

Najnowszy numer kwartalnika „Polityka Narodowa”, na jesień 2017 roku, poświęcony jest szeroko rozumianej tematyce związanej z Chińską Republiką Ludową. Faktem jest, iż to oprócz Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz Federacji Rosyjskiej bardzo silne i liczące się supermocarstwo. Kraj, który powraca do potęgi i stopniowo rozdaje karty w geopolityce. Tematyka chińska w ujęciu „Polityki Narodowej” z pewnością będzie bardzo ważnym głosem w dyskusji nad tym, jaki kurs wobec tego państwa powinna obrać Polska i jakie kroki w tę stronę już są czynione przez Warszawę. Warto tym zagadnieniem się zainteresować m.in. w kontekście popularnej koncepcji Nowego Jedwabnego Szlaku (którym to zagadnieniem zajmuje się m.in. Jacek Bartosiak). Redakcja tego pisma cztery lata wcześniej podejmowała się na swoich łamach studiów nad rosnącymi w siłę krajami Azji (temat numeru 13 brzmiał „Azjatyckie przebudzenie” i w jego ramach zajmowano się m.in. polityką zagraniczną Islamskiej Republiki Iranu, syntezą islamu z nacjonalizmem w wykonaniu Ali Szariatiego, tureckim nacjonalizmem, Azją Centralną, mniejszością wietnamską w Polsce czy Chinami), stąd warto zainteresować się wyżej podanymi numerami tego kwartalnika.

 

Obecny numer „Polityki Narodowej” zawiera 241 stron, podzielonych na pięć bloków tematycznych. Najwięcej miejsca poświęconych zostało tematowi numeru „Chiny: powrót do potęgi”, analizującemu w różnych spektrach historię, ideologię, gospodarkę oraz geopolitykę Chińskiej Republiki Ludowej. Temat numeru otwiera artykuł Konrada Majki zatytułowany Chińczycy jako naród nowoczesny. Geneza chińskiego nacjonalizmu. W nim podejmuje tematykę kształtowania się nowoczesnego narodu chińskiego oraz ruchu narodowego w tymże kraju zaczynając od zagadnień „szowinizmu kulturowego” i „kulturalizmu” jako ważnych ogniw samoidentyfikacji narodowej Chińczyków, poprzez analizę stosunku narodu chińskiego do Mandżurów, którzy sprawowali rządy w Chinach od XVII do XX wieku po początki XX wieku, kiedy wykrystalizowała się idea nacjonalistyczna w Chinach (jej głównym ideologiem był Sun Yat-sen, autor „Trzech zasad ludu”, inicjator rewolucji sinhajskiej z 1911 roku, założyciel Kuomintangu – jak pisze Majka był odpowiedzialny „za „czyn”, jak i „myśl” – oraz prezydent Republiki Chińskiej). Idea chińskiego nacjonalizmu XX wieku oparta była o wspomniane „Trzy zasady ludu”, będące zbiorem wykładów wygłoszonych przez Sun Yat-sena na uniwersytecie w Kantonie w 1924 roku. Można wyróżnić jej kilka czołowych aspektów: antymandżurskość, antycudzoziemskość, potrzeba pracy nad sobą, naród i państwo to jedność oraz zasada „minzu” (nadrzędności tożsamości narodowej nad poczuciem przynależności rodzinnej, klanowej). Drugi tekst, pt. Maoizm jako chiński wariant narodowego komunizmu Tomasza Jaworowskiego, podejmuje tematykę mającą być przyczynkiem do zrozumienia specyfiki i trwałości komunizmu w Chinach. Nie jest on szczegółowym omówieniem całokształtu fenomenu maoizmu. Jaworowski omawia jego genezę i rozwój, metody zaszczepienia marksizmu na chiński grunt i jego „schińszczenie” poprzez nadanie mu specyficznych cech chińskich. Poruszono m.in. relacje między narodowym Kuomintangiem a Komunistyczną Partią Chin w okresie międzywojennym, przyczyny przegranej Kuomintangu z komunistami w powojennej walce o rządy dusz Chińczyków czy ewolucję doktryny maoistowskiej. Wskazano, że maoizm stanowił syntezę marksizmu (idee rewolucji i walki klasowej) oraz chińskich tradycji (konfucjańskiej hierarchii i dyscypliny, taoistycznego egalitaryzmu oraz kolektywizmu i despotyzmu wywodzącego się z legizmu).

 

Dalej przechodzimy w temacie numeru do zagadnień gospodarczych i geopolitycznych. Piotr Głowacki opisowo analizuje znaczenie ustroju politycznego dla wzrostu gospodarczego na przykładzie Chińskiej Republiki Ludowej i stara się rozstrzygnąć, czy bezprecedensowy rozwój gospodarczy Chin miał miejsce dzięki bądź mimo ustroju politycznego tego kraju. Warto wskazać, iż w latach 1979-2010 średni wzrost PKB rok do roku wynosił 9,94% (na podstawie danych Banku Światowego). Analiza dotyczy wpływu decyzji politycznych na skuteczność wdrażania konkretnych reform ekonomicznych oraz ich przełożenia na wzrost gospodarczy, stabilności i przewidywalności władz w tym zakresie, Specjalnych Stref Ekonomicznych oraz innych zagadnień, które pokazują, że duża część sukcesów gospodarczych Pekinu była możliwa dzięki, a nie mimo ustroju. Artur Krawczyk z kolei przybliża koncepcje ekonomiczne Justina Yifu Lina, doktora ekonomii, autora 18 książek i ponad 100 artykułów naukowych oraz m.in. Głównego Ekonomisty i Starszego Wiceprezydenta Banku Światowego (2008-2012). Autor w nim przybliża jego życiorys i dokonania naukowe, poglądy ekonomiczne oparte na głównym obszarze jego zainteresowań, czyli ekonomii rozwoju, Nowej Ekonomii Strukturalnej oraz metodę małych kroczków (jako skuteczniejszą jego zdaniem metodę rozwoju gospodarczego od tzw. „dużych skoków”). Damian Adamus w tekście pt. Negatywne skutki modernizacji gospodarczej i wyzwania polityki wewnętrznej Chin podjął problem patologii, jakie powstały w związku ze skokowym wzrostem gospodarczym Chin. Do ich skutków można zaliczyć przesiedlenia milionów ludzi, degradację środowiska naturalnego, korupcję, stratyfikację społeczną, system „guanxi” i powstanie nowej klasy średniej (m.in. tzw. „partyjnych książątek”), co stanowi ciemną kartę polityki gospodarczej Pekinu. Następnie przechodzimy do tekstu Michała Specjalskiego, stanowiącego skrót szerszej pracy dostępnej na platformie www.academia.edu. W tekście zatytułowanym Chińska perspektywa geopolityczna zawarta jest analiza chińskiej geopolityki pod kątem poziomu metageopolityki chińskiej, wypadkowej imperializmu japońskiego i maoizmu, zachodniej filozofii państwa, azjatyckich podstaw kultury i holizmu poznawczego, różnic kulturowych między Europą Zachodnią a Azją Wschodnią czy szkół neokonfucjanistów, legistów i moistów. Starał się on m.in. podjąć tematykę kwestii międzykulturowych i ich wpływu na chińską geopolitykę oraz porównać geopolitykę europejską i wschodnioazjatycką. Kolejne teksty poświęcone są krytycznej analizie koncepcji Nowego Jedwabnego Szlaku, formatowi „16+1”, strategii „Sznura Pereł”, ekspansji ekonomiczno–politycznej Chin w Afryce, Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej, położeniu Kościoła Katolickiego w Chinach oraz analiza przesłanek m.in. do potencjalnego konfliktu USA-Chiny autorstwa dr Mariusza Pateya. W temacie numeru znajdziemy również wywiad z autorem bloga inspirAzja i specjalistą ds. Dalekiego Wschodu, Mariuszem Dąbrowskim.

 

Po temacie numeru czas na dział „Międzynarodowo”. Pierwszy tekst działu, autorstwa Patryka Okoniewskiego, ma na celu ukazać na przykładzie polityki mieszkaniowej Wiednia kolejną z ważnych sfer działania, jaką powinny być samorządy i działalność na płaszczyźnie lokalnej. Autor wskazuje w nim potrzebę rozbudowy tożsamości ruchu narodowego o kolejne płaszczyzny, które Polacy mogą oprzeć historycznie i ideowo o działalność samorządową polskich nacjonalistów w II RP. Polityka komunalna Wiednia – zdaniem autora artykułu – pokazuje, że może być w dziedzinie samorządowej realnym narzędziem upodmiotowienia narodu. Wskazuje na okres rządów Karla Luegera i socjaldemokratów jako okresy rozwoju miasta stołecznego Wiednia w zakresie polityki komunalnej. Współcześnie wiedeńska polityka mieszkaniowa stanowi oryginalny przykład syntezy tradycji i nowoczesności. Wypracowana praktyka zapewnia częściową niezależność względem chwiejnych trendów globalnych. Z całą pewnością Wiedeń stanowi dowód, że tradycja nie musi być jedynie resentymentem, ale może stanowić komponent polityki, której celem jest skuteczna realizacja podmiotowości człowieka w dobie globalnego kapitalizmu. Drugim tekstem jest wywiad z twórcą wydawnictwa Arktos i czołowym przedstawicielem europejskiego ruchu Alt-Right, Danielem Fribergiem, który przeprowadził Miłosz Jezierski. Friberg jest autorem m.in. rozprawy pt. Powrót prawdziwej prawicy, wydanej w kilku językach (w tym polskim, nakładem wydawnictwa Capital). Inspiruje się w swoim światopoglądzie myślą m.in. Juliusa Evoli, niemieckiej Rewolucji Konserwatywnej, Charlesa Maurrasa, Tomislava Sunicia czy Guillaume’a Faye wskazując na ich wspólne komponenty ideologiczne, tj. antymodernizm i antyglobalizm. Szwed trafnie ocenił przyczyny obecnego stanu rzeczy, w jakim znajduje się Europa w kontekście kulturowym i cywilizacyjnym po majowej rewolcie 1968 roku. Zaznaczył, iż nacjonalizm musi jako ideologia zaktualizować się i dostosować do wymagań XXI wieku. Odpowiedział na pytania m.in. o nowe formy europejskiej tożsamości (oparte na koegzystencji chrześcijaństwa i rodzimowierstwa), przyszłość Szwecji i wybory w tym kraju, populistyczny przekaz partii antyimigranckich, możliwość adaptacji idei Alt-Right do europejskich warunków czy tworzenie własnej kontrkultury do demoliberalnego systemu. Parafrazując Friberga ma miejsce nasz 1968 rok, biorąc pod uwagę wygraną Donalda Trumpa w wyborach na prezydenta Stanów Zjednoczonych, umacnianie się rządów prawicowych w Polsce i na Węgrzech, Brexit oraz wzrost poparcia dla ruchów nacjonalistycznych. Warto wskazać, iż Friberg wierzy w to, że odrodzenie duchowe, moralne i tożsamościowe Europy (czyli Europejska Rekonkwista) przyjdzie z środkowo-wschodniej części naszego kontynentu biorąc pod uwagę to, że narody tej części Europy nie są dostatecznie skażone liberalizmem, sprzeciwiają się masowej imigracji muzułmańskiej oraz zachowują tradycyjne wartości jako kanon wychowania.

 

W dziale „Tożsamościowo” mamy do czynienia kolejno z tekstami Tomasza Kosińskiego i Szymona Wiśniewskiego. Tomasz Kosiński w oparciu o źródła archiwalne przeanalizował stosunek Otto Strassera (lidera Czarnego Frontu) do stosunków polsko-niemieckich przed wybuchem II wojny światowej i po jej zakończeniu. Przybliżył po krótce życiorys ideologa Czarnego Frontu i zajął się w głównej części artykułu analizą jego stosunku do sprawy polskiej. Strasser postulował odejście od pruskiego wzorca imperializmu, jego zdaniem Czarny Front miałby stanowić „trzecią drogę” między propozycją traktatu pokojowego a utworzeniem rządu podległego Związkowi Sowieckiemu po wojnie. 15 lipca 1939 roku na łamach angielskiego pisma „New Statesman and Nation” Strasser opublikował artykuł pt. Hitler war plans, w którym ujawnił plany operacyjne Hitlera wobec Polski. Niestety przewidywania Strassera sprawdziły się, pomimo iż starał się uzyskać kontakt i spotkać się z przedstawicielami Polski. Po wybuchu wojny wspierał aliantów jednocześnie licząc na obalenie Hitlera i uratowanie honoru Niemiec. W kwestii polskiej opowiadał się za wypłaceniem Polsce odszkodowań za zniszczenia wojenne oraz utworzeniem silnej federacji państw bałtyckich i Czechosłowacji pod przewodnictwem Polski, mającej być przeciwwagą dla ZSRS. Polskę widział jako partnera, jednak pozbawionego Górnego Śląska, Prus Wschodnich i Wolnego Miasta Gdańska (miały one pozostać w granicach Niemiec). Niemniej analiza Kosińskiego ze względu na oparcie się o niewykorzystane dotąd materiały jest wartościowa. Szymon Wiśniewski z kolei zajął się Czarną Sotnią oraz rosyjskim ruchem monarchistycznym przełomu XIX i XX wieku. Przybliżył początki ruchu czarnosecinnego, ideologię, działalność polityczną i ich koncepcje (oparte na idei „uwarowskiej triady” – prawosławia, samodzierżawia i ludowości), a także stosunek do kwestii narodowościowych w Imperium Rosyjskim (w tym kwestii żydowskiej). Tu, jak widać, historia tego ruchu jest bardzo złożona i stąd trudno ocenić Czarną Sotnię zero-jedynkowo, co bardzo często się czyni głównie w kontekście pogromów Żydów, jakie miały miejsce w trakcie rewolucji 1905 roku (a zapomina się o tym, że kwestia żydowska nie była poruszana wyłącznie przez czarnosecinnych, a wszystkie ruchy polityczne w Rosji).

 

Dział „Kulturalnie” otwiera tekst Łukasza Moczydłowskiego, w którym obnaża mentalność „młodego, wykształconego i z wielkiego miasta”, lewicowo-liberalnego intelektualisty oraz jego sposobów patrzenia na świat tradycyjnych wartości na przykładzie bluźnierczej sztuki pt. „Klątwa”. Jak trafnie wskazał, powołując się na polskiego socjologa Michała Łuczewskiego, dzięki Chorwatowi młodzi wykształceni z wielkiego miasta, którzy na co dzień chowają się za fasadę swojej mieszczańskiej ogłady, erudycji i ironii, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki zrzucili swoje dotychczasowe maski, przywdziewając ukrywaną na co dzień mściwość, zemstę i nietolerancję. Zaznacza, iż dla środowisk lewicowo-liberalnych stopniowe ataki na nasze świętości, tradycyjne wartości i kanon Tradycji stanowią główny sens działania, bo Tradycja i wiara są barierą utrudniającą lewakom i liberałom porzucenie wszelkich zahamowań oraz totalną negację Sacrum. Po tekście można zapoznać się następnie z fotorelacją z tegorocznej edycji festiwalu muzyki tożsamościowej „Orle Gniazdo”, który odbył się w dniach 14-16 lipca br. w Kępie koło Żytna.

 

W ostatnim, recenzyjnym dziale, redaktorzy kolejno poddali ocenie publikacje: Cara al Sol Tadeusza Zubińskiego, Słowacja księdza prezydenta. Józef Tiso 1887-1947 Andrzeja Krawczyka, Sprawiedliwi zdrajcy. Sąsiedzi z Wołynia Witolda Szabłowskiego, Maksymilian M. Kolbe. Biografia świętego męczennika Tomasza Terlikowskiego, Narodowe Siły Zbrojne 1942-1947 Michała Gniadek-Zielińskiego, Awangardowy konserwatyzm. Idea polska w późnej nowoczesności Pawła Rojka, Sarmacki republikanizm. Między prawem a bezprawiem Jakuba Witczaka oraz Powrót prawdziwej prawicy. Podręcznik dla prawdziwej opozycji wspominanego już Daniela Friberga.

 

Konkludując na koniec, najnowszy numer „Polityki Narodowej” obfituje w szereg tematów i zagadnień ważnych podjęcia. Na szczególną uwagę zasługuje kontynuowanie w tym numerze studiów nad Azją (tym razem jednak skupienie się na Chińskiej Republice Ludowej), ponieważ biorąc pod uwagę jej wpływ i potencjał ekonomiczny możemy być świadkami rozgrywek i przemian geopolitycznych, zmieniających układ sił na świecie. Polecam również pozostałe działy tego numeru ze względu na zróżnicowaną tematykę, w której każdy znajdzie z pewnością coś dla siebie.

Adam Busse