Monika Dębek - Śląscy Rycerze – Agnieszka Grabara

Śląska ziemia można poszczycić się nie tylko jej wyjątkowymi synami, ale także córkami. Wiele kobiet z Górnego Śląska można zaliczyć do wybitnych. Agnieszka Grabara urodziła się w 1900 r. w dzisiejszej dzielnicy Zabrza. Jej ojciec był kowalem, a matka pochodziła z domu Kaworek. Agnieszka już od dziecka była szykanowana w szkole, ponieważ jej w domu mówiono w języku polskim. Niemieckie dzieci oraz ich rodzice w sposób pogardliwy nazywali ich „Polnische Bande”. Agnieszka jednak, dzięki tym cierpieniom, czuła jeszcze większe przywiązanie do polskości. Aktywnie działała w Towarzystwie Śpiewu „Słowiczek” i Towarzystwie Oświaty na Śląsku im. św. Jacka, które znajdowało się w bytomskiej dzielnicy Karb. Mając dziewiętnaście lat, została zaprzysiężona w Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Razem z matką oraz młodszą siostrą Gertrudą czyściły broń dla Powstańców Ślaskich, której składowisko znajdowało się w ich domu. W I powstaniu śląskim był łączniczką. Przedostała się do więzienia w Bytomiu, gdzie sporządziła listę więźniów, którą następnie przechowywała. 3 maja 1920 r. uczestniczyła w manifestacji propolskiej w Bytomiu. Gdy wybuchło II powstanie śląskie, zgłosiła się do niego jako sanitariuszka. Podczas kampanii plebiscytowej na Górnym Śląsku agitowała za Polską w Szczedrzyku i Wójtowej Wsi, które znajdują się na Opolszczyźnie. Opiekowała się emigrantami z Niemiec, których przywożono na głosowanie. Nie miała żadnych wątpliwości i dylematów, gdy wybuchło III powstanie śląskie. Była sanitariuszką w 1. baonie pułku bytomskiego Czesława Paula. Wzięła udział m.in. w krwawych walkach o Górę św. Anny. Pozostawiła po sobie wspomnienia z okresu powstań opatrzone pięknymi rysunkami. Gdy Górny Śląsk został podzielony, została wysiedlona przez Niemców ze swojego rodzinnego domu i zamieszkała w Mysłowicach. Tam ukończyła kurs nauczycielski. W latach 1922-1927 pracowała jako nauczycielka w Janowie, a od 1927 do 1939 w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach. Należała do Związku Powstańców Śląskich i Towarzystwa Teatralnego „Opolanka”. Okupację niemiecką przetrwała pracując fizycznie w Nowym Targu. W 1945 r. zamieszkała w Opolu. Zmarła 3 lutego 1989 r. Miejsce jej pochówku nie jest znane. Za swoją waleczność została odznaczona m.in. Śląskim Krzyżem Powstańczym i Medalem Niepodległości.

 

Monika Dębek